කොරෝනා වෛරසය

වර්තමාන වුහාන් කොරෝනා වෛරසය ගෝලීය සෞඛ්‍ය හදිසි අවස්ථාවක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් නොකිරීමට ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය බ්‍රහස්පතින්දා තීරණය කළේය. “ මෙය චීනයේ හදිසි අවස්ථාවක්,මිස එය තවමත් ගෝලීය සෞඛ්‍ය හදිසි අවස්ථාවක් බවට පත්වී නැති බව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් ටෙඩ්‍රොස් අද්නාම් ගෙබ්‍රෙයෙසස් පවසා ඇත. මෙම නව කොරෝනා වෛරසය හැකි ඉක්මනින් පාලනය කිරීමට අපි සම්පූර්ණයෙන්ම කැපවී සිටිමු. මොහොතක දැනුම්දීමකින් කමිටුව නැවත රැස් කිරීමට මම පසුබට නොවෙමි යැයි ඔහු වැඩි දුරටත් පවසා ඇත.
      වෛරසය ගැන ඔබ දැනගත යුතු සියල්ල, එය සංචාරක හා වාණිජ්‍යයට බලපාන්නේ කෙසේද සහ ඊළඟට කුමක් සිදුවේද යන්න මෙහි  පහත දැක්වේ.
                         චීන බලධාරීන් මෙතෙක් පවසා ඇත්තේ පුද්ගලයින් 600 කට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් ආසාදනය වී ඇති බවත්, අලුතින් හඳුනාගත් රෝගයෙන් පුද්ගලයින් 17 දෙනෙකු මියගොස් ඇති බවත් එය ප්‍රථම වරට හඳුනාගෙන ඇත්තේ දෙසැම්බර් 31 වනදා සිට බවත් ය. දකුණු කොරියාව, ජපානය, තායිවානය, තායිලන්තය, සවුදි අරාබිය, වියට්නාමය යන රටවල් වලින්ද ආසාධිතයින් හමුවී ඇත. ලන්ඩනයේ ඉම්පීරියල් කොලේජ් හි එක්සත් ජනපද රෝග ආකෘති නිර්මාණ විශේෂඥයින් පවසන්නේ  චීනය ප්‍රකාශ කරනවාට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් එනම් 4000 පමන ආසාධිතයින් සිටිය හැකි බවයි.

කොරෝනා වයිරස් යනු කුමක්ද?
කොරෝනා වයිරස් යනු ශ්වසන පද්ධතියේ ආසාදන ඇති කරන වෛරස් පවුලකි. අළුතින් හඳුනාගත් 2019-nCOV ද ඇතුළුව දන්නා කොරෝනා වෛරස් හතක් තිබේ.  SARS (දරුණු උග්‍ර ශ්වසන සින්ඩ්‍රෝමය) යනු 2002 සිට 2003 දක්වා මාරාන්තික පැතිරීමක් හේතුවෙන් 8,098 ක් ආසාදනය වී 774 දෙනෙකු ජීවිතක්ෂයට පත්කල වෛරසයකි. 2012 දී ප්‍රථම වරට හඳුනාගත් MEර්‍S (මැද පෙරදිග ශ්වසන සින්ඩ්‍රෝමය ලෙසද හැඳින්වේ) තවත් මෑතදී හා පැතිරුණු කොරෝනා වෛරස් රෝගයකි. මෙම සතිය තරම් මෑතදී වාර්තා වූ සිද්ධීන් සමඟ. රෝගීන් 2,494 ක් සහ මර්ස් හා සම්බන්ධ මරණ 858 ක් අතුරින් වැඩි ප්‍රමාණයක් සිදුව ඇත්තේ අරාබි අර්ධද්වීපයේ ය. කෙසේ වෙතත්, වුහාන් කොරෝනා වෛරසය මෙම රෝගවලට වඩා වෙනස් වන අතර, එය මීට පෙර මිනිසුන් තුළ දක්නට ලැබී නැත.

මෙම රෝගය කෙතරම් මාරාන්තිකද?
කෙටි පිළිතුර නම්, අපි නොදනිමු. ආසාදනය වී ඇති බවට වාර්තා වී ඇති පුද්ගලයින්ගේ සංඛ්‍යාව දෙස බැලුවහොත් (ආසන්න වශයෙන් 600 ක්, මෙම සංඛ්‍යාව ඉහළ යනු ඇතැයි විශ්වාසයි) සහ මරණ සංඛ්‍යාව (17) හා සසඳන විට, ඔබට මරණ අනුපාතය නමින් අංකයක් ගණනය කළ හැකිය. මේ වන විට, මරණ අනුපාතය 3% ට වඩා ටිකක් අඩුය. ඒ කියන්නේ නව කොරෝනා වයිරසයට ගොදුරු වූවන්ගෙන් 3% ක් මිය යන බව. නමුත් මෙම සංඛ්‍යාව මේ වන විට බොහෝ දුරට අර්ථ විරහිත ය, මන්ද යත්, තව කොපමණ සංඛ්‍යාවක් ආසාදනය වී ඇත්ද සහ ඉදිරි සති කිහිපය තුළ මරණ කොපමණ ප්‍රමාණයක් සිදුවනු ඇත්දැයි අපි තවමත් නොදනිමු. අප දන්නා එක් දෙයක්: වෙනත් බොහෝ රෝගාබාධ මෙන්ම, 2019-nCOV රෝගීන් වයස්ගත  හෝ වෙනත් රෝගවලින් පීඩා විඳින්නේ නම් ඔවුන් මියයාමට වැඩි ඉඩක් ඇත.

 බෝවීම පටන් ගත්තේ කෙසේද?
රෝග පාලනය හා වැළැක්වීමේ මධ්‍යස්ථාන (CDC) පවසන්නේ 2019-nCOV හි ආරම්භක අවස්ථා වුහාන් හි හුවානාන් මුහුදු ආහාර වෙළඳපොළට සම්බන්ධ බවයි.  මෙම පැතිරීම ආරම්භ වූයේ වෛරසය සත්වයාගෙන් මිනිසාට සම්ප්‍රේෂණය වූ  සිද්ධියකිනි. මෙම බෝවීම සිදුවන්නේ මිනිසාට-සත්වයන්ට සමීප සම්බන්ධතා හරහාය, විශේෂයෙන් සජීවී හා මියගිය සතුන් ආහාර සඳහා විකුණනු ලබන වෙළඳපලවල නි. ඉබෝලා මිනිසුන්ට වවුලන් හා මිනිසුන් නොවන ක්ෂීරපායීන්ගෙන්  පැතිරී ඇති අතර, මර්ස් ඔටුවන්ගෙන් මිනිසුන්ට බෝවිය.සහ SAS පාම් ගුහාවලින් බෝවෙයි , කුඩා ක්ෂීරපායින්  චීනයේ ප්‍රණීත ආහාරයක් ලෙස සැලකේ. 2019-nCoV පැතිරීම සීමා කිරීම සඳහා වුහාන් වෙළඳපොළ ජනවාරි 1 වන දින වසා දමන ලද නමුත් එය වෙනත් ස්ථාන කරා පැතිරී ඇතිබවට හඳුනාගෙන ඇත, එයින් අදහස් වන්නේ වෛරසය පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට පැතිර යා හැකි බවයි.

මෙය සර්පයින් හරහා බෝ වූවායැයි පවසන්නේ ඇයි?
බදාදා ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද ශාස්ත්‍රීය ලිපියක, චීන පර්යේෂකයන් 2019-න්CඔV සහ සර්පයන්ගෙන් සොයාගත් කිරීටක වයිරස අතර ජානමය සමානකම් වාර්තා කර ඇත. මෙම ලිපිය පූර්ව මුද්‍රණයක් වන අතර එය තවමත් සම-සමාලෝචනය කර හෝ කිසිදු ආකාරයකින් විමසා බලා නැත. එපමණක්ද නොව, සීතල-ලේ සහිත සහ උණුසුම්-ලේ සහිත ධාරකයන් අතර වෛරසයකට පැනිය හැකිද යන්න පිළිබඳව වෙනත් විද්‍යාඥයින් සැක පහළ කරති.

රෝගය පැතිරෙන්නේ කෙසේද? මා මුඛ ආවරණයක් පැළඳීම ආරම්භ කළ යුතුද?
      විද්‍යාඥයන් තවමත් මෙය වටහා ගැනීමට උත්සාහ කරති. වෛරසය සම්ප්‍රේෂණය වන්නේ කෙසේද යන්න හෝ එය පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට කොතරම් පහසුවෙන් ගමන් කළ හැකිද යන්න පැහැදිලි නැත. රෝගී රෝගීන් රැකබලා ගැනීම කළ වුහාන් හි  සෞඛ්‍ය සේවකයින් අවම වශයෙන් 15 දෙනෙකු වත් රෝගාතුර වී ඇති අතර, ආසාදිතයින්ගෙන් සමහරක් මුහුදු ආහාර වෙළඳපොළට නොපැමිණීම නිසා එය පුද්ගලයෙකුගෙන් (සතෙකුගෙන් පමණක් නොව) ගමන් කරන බව අපි දනිමු.පුද්ගලයෙකු කිවිසුම් යාම හෝ කැස්ස යන විට කොරෝනා වයිරස සාමාන්‍යයෙන් වාතය හරහා පැතිරෙයි. මෙම රෝගය එකම ආකාරයකින් ක්‍රියාත්මක වන්නේ නම්, මුහුණු ආවරණ මඟින් යම් ආරක්ෂාවක් ලබා දිය හැකිය. සාමාන්‍ය ශල්‍ය මුඛ ආවරණ වලට වඩා ශ්වසන කපාට සහිත මුඛ ආවරණ වඩා සුදුසුය. කැස්ස සහ කිවිසුම් යන ජල බිඳිති අනෙක් පුද්ගලයින් ස්පර්ශ කරන පෘෂ්ඨයන් මතට නැඹුරු වන හෙයින්, නිතර අත් සේදීම ද හොඳ අදහසකි.

පැතිරී යාම වැළැක්වීම සඳහා රජයන් සහ සෞඛ්‍ය සමාගම් ඊළඟ පියවර ගන්නේ කෙසේද?
      මේ වන විට, 2019-nCOV සඳහා නිශ්චිත ප්‍රතිකාරයක් නොමැති අතර එන්නතක් නොමැත. බ්‍රහස්පතින්දා, වුහාන් වෙත සහ ඉන් පිටත සියලුම ගුවන් ගමන් සහ මගී දුම්රිය සේවා ඇතුළුව වසා දමා ඇත. අනෙකුත් චීන නගර වන හුවාංගාං සහ ඊෂෝ ද වසා දමා ඇත. එක්සත් ජනපදයේ, වුහාන් සිට පැමිණෙන සියලුම මගීන් නගර පහක (ලොස් ඇන්ජලීස්, සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝ, නිව් යෝර්ක්, චිකාගෝ සහ ඇට්ලන්ටා) ජාත්‍යන්තර ගුවන් තොටුපළවල් හරහා ගෙන ගොස් රෝග සඳහා පරීක්ෂාවට ලක් කරනු ඇත.
 නව වෛරසය සඳහා එන්නතක් නිපදවීම ආරම්භ කිරීම සඳහා අවශ්‍ය  මුදල් Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI) (වසංගත සූදානම නවෝත්පාදන සඳහා වූ සන්ධානයෙන්) ලබාගත් බව MRNA එන්නත් නිෂ්පාදකයෙකු වන මෝඩර්නා බ්‍රහස්පතින්දා නිවේදනය කළේය.
          එමෙන්ම මෙම වෛරසය චීන ආර්ථිකයට ද බලපානු ඇතැයි ආර්ථික විශේෂඥයෝ පවසති.
තොරතුරු Forbes.com  වෙබ් අඩවියෙනි.