ක්‍රිස්ටීන් ස්පීට්ල් විල්සන්

දොස්තර ආර්.එල් ස්පීට්ල් මහත්මයව අපි කවුරුත් දන්නවනේ. එතුමාගේ මැකී ගිය දඩමං, වනගත ලංකා, ලක් බිමේ තවත් යුගයක්, සුදු වැද්දා, සුදු ගෝනා පොත් කියවලා නැති නම් පොත් කියවන එකෙනුත් වැඩක් නෑ. මම අද කියන්න යන්නේ එතුමාගේ දියනිය වන ක්‍රිස්ටීන් ස්පීට්ල් විල්සන් මහත්මිය ගැන. 
සුප්‍රකට ශල්‍ය වෛද්‍යවරයෙක් සහ ලේකඛයෙක් වන රිචඩ් ලයනල් ස්පීට්ල් මහතාගේ සහ වෛද්‍ය ක්ලේරී ස්පීටිල් මහත්මියගේ වැඩිමහල් දි‍යණිය ලෙස ක්‍රිස්ටීන් ස්පීට්ල් 1913 කොළඹ ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රා පෙදෙසේදී ජන්ම ලාභය ලබනවා. ඇයට බාල සහෝදරියක් සිටිය මුත් ඇය කුඩා කලදීම මිය යනවා. කොළඹ බිෂොප් විද්‍යාලයේ මූලික අධ්‍යාපනය ලබන කුඩා ක්‍රිස්ටීන් උසස් අධ්‍යාපනය ලබන්නේ එංගලන්තයේ බ්‍රයිටන්හි රෝඩන් විද්‍යාලයෙන්.
ක්‍රිස්ටීන් කුඩා අවදියේ සිටම ඇගේ පියා නිවාඩුවක් ලද විගස වනගත් පෙදෙස් වල සංචාරය කරනවා. ඔහු සහ වැද්දන් අතර අපූරු සභඳතාවක් තිබුනාලු. එවැනි ගමන් වලට ක්‍රිස්ටීන් සහ ඇගේ මවත් සහභාගී උනාලු. ක්‍රිස්ටීන්ගේ මව වෛද්‍යවරියක් උනත් ඇය වෘත්තියක් ලෙස වෛද්‍යවෘතිය තෝරාගෙන නැහැ. Christine a memory පොතේ කියන විදිහට ඇය ගෙදර දොරේ වැඩ කරගෙන උන්නලු. ඉන්පසු ස්පීට්ල් මහත්මයා අරම්භකල, ඔවුන්ගේ නිවස වන විචරිලියේම පවත්වාගෙන ගිය ශල්‍යාගාරයේ වැඩට ඇගෙන් විශාල සහයෝගයක් ලැබුනලු. දහඅට වන වියේදී අධ්‍යාපන කටයුතු හමාර කොට ලංකාවට පැමිනෙන ක්‍රිස්ටීන්ව දෙමාපියන් විසින් සමාජයට හඳුනවාදෙනු ලබනවා. ඒත් ඇයට එම උත්සව නිරස වූ බව ඇගේ පොතේ සටහන් කරලා තිබුනා.
1933 නොවැම්බර් 17 වැනිදා විසිවන වියේ පසුවූ ක්‍රිස්ටීන් රයන් නැමති තේ වැවිලි කරුවෙකු සමග විවාහ වෙනවා. එම විවාහයෙන් ඇයට ලැබෙන දියණිය ඈන් හැදී වැඩෙන්නේ ඇගේ ආච්චී හා සීයා ගාව. ක්‍රිස්ටීන් සහ රයන්ගේ විවාහය සාර්ථක වෙන්නෙ නෑ ඔහුගෙන් දික්කසාදවන ක්‍රිස්ටීන් දෙවනි වතාවට මේජර් ඇලිස්ටෙයාර් මැක්නේල් විල්සන් සමහ විවාහ වී දියණියත් සමග ලන්ඩනයේ පදිංචියට යනවා.එංගලතයේ ජීවත් වෙද්දි තමයි ක්‍රිස්ටීන් වැඩිපුර ලියන්න පටන් ගන්නෙ. එංගලන්තයෙන් පිටවී ලංකාවට එන ක්‍රිස්ටීන් සැමියා සමග ලංකාවේ පදිංචි වෙනවා. ඔවුන්ගේ විවේක කාලය ගෙවෙන්නෙ ඇගේ පියාමෙන්ම වනාන්තරවල සංචාරයටයි. ඒ තරම් පහසුකම් නොතිබුන ඒකාලේ ඒ ගමන් ගොඩක් සුන්දර වෙන්න ඇති.
ඇගේ Christine a memory පොතේ විල්පත්තුව ගැන විශේෂයෙන් සඳහන් කරලා තියනවා. විල්පත්තුවේ දිවියො ගොඩක් ජීවත් උනාලු. ඊලාම් යුද්ධෙත් එක්ක විල්පත්තුව විනාශ උන එක ගැන එයා ගොඩක් දුක්වෙන බව සටහන් කරලා තිබෙනවා. අද විල්පත්තුවට වෙලා තියන විනාශය දකින්න තරම් ඇය ජීවත් උනේ නැති එකත් වාසනාවක්.
1948 ලංකාවට නිදහස ලැබිලා බ්‍රිතාන්‍යයන් බහුතරයක් ලංකාවෙන් පිටවෙනවා. ක්‍රිස්ටීන්ගේ සැමියා බොහෝ කාලයක් සේවය කල කලම්බු කොමර්ෂල් සමාගමෙන් ඉවත් වෙලා ඇයට විදේශගත වෙන්න ආරාධනා කරනවා. ඔවුන් පදිංචි වෙන්නෙ කෙන්යාවේ. ඔවුන් අප්‍රිකාවේ වනාන්තර වල සංචාරය කරන්නෙ හරිම ආසාවෙන්. වසර විස්සකට පස්සේ ලංකාවේ පදිංචියට එන ක්‍රිස්ටීන් අවුරුදු 97 ආයු වලඳා 2010 දී අවසන් හුස්ම හෙලනවා.
ඇගේ පොත් අතරින් තිත්ත කෝපි, කඳුකර මාවත, වන වැදුණු දොස්තර, වීර දිවයින, අත්තටු මැවිලා යන පොත් ලංකාවේ පාඨකයන් අතර අදටත් ප්‍රසිද්ධයි. ක්‍රිස්ටීන් පොත් පහලවක් ලියා පල කරලා තියනවා.
ඇය ගැන වැඩි විස්තර දැනගන්න කැමති ඇය "ක්‍රිස්ටීන් ස්පීට්ල් මතක සටහන්" පොත අරන් කියවන්න.