Tuesday, October 29, 2019

සනීපාරක්ෂක තුවා සහ ලංකාවේ ජනතාව



පසුගිය වසරේ සිට ස්කොට්ලන්තයේ සියළුම පාසැල්, උසස් පාසැල් සහ විශ්ව විද්‍යාල සිසුවියන් සඳහා සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ ලබාදෙන බව ඔබ දැන සිටියාද? එලෙස සනීපාරක්ෂක ද්‍රව්‍ය නොමිලේ ලබාදෙන ප්‍රථම රට ස්කොට්ලන්තයයි. එවැනි පොහොසත් රටක සනීපාරක්ෂක තුවා මිලට ගත නොහැකි අය ඉන්න පුලුවන්ද කියලා ඔබට ගැටළුවක් ඇතිවෙන්න පුළුවන්. ඔවුන් කල සමීක්ෂණයකට අනුව එරට කාන්තාවන් පස් දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙක් සනීපාරක්ෂක ද්‍රව්‍ය මිලට ගත නොහැකි මූල්‍යමය අපහසුතාවලින් පෙළෙන බව හෙලිවී තිබෙනවා. ඒ අනුව මිලට ගත නොහැකි දරුවන් අපහසුතාවයට පත් නොකොට මිලදී ගත හැකි නොහැකි සියල්ලන්ටම එය ලබාදීමට ස්කොට්ලන්ත රජය වැඩ පිළිවෙලක් දියත් කරනවා. ඒ අනුව එක්සත් රාජධානියේ අනෙකුත් රටවල් වලත් මෙය යෝජනා වෙනවා.
                                  ගැහැනු ළමයින්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ පුණ්‍යායතනයක් කළ සමීක්ෂණයකට අනුව, බ්‍රිතාන්‍යය පුරා  තරුණියන් දහස් ගණනක් නිතිපතා පාසල අතපසු කරන්නේ ඔවුන්ගේ ඔසප් කාල පරිච්ඡේදය සඳහා නිෂ්පාදන මිලදී ගැනීමට නොහැකි වීම නිසා වන අතර ගැහැනු ළමයින් 10 දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුට සනීපාරක්ෂක නිෂ්පාදන සඳහා විකල්ප ක්‍රම භාවිතා කරන බව නිගමනය වෙනවා - උදාහරණයක් ලෙස පැරණි ඇඳුම් හෝ පුවත්පත් භාවිතා කිරීම.
                                  ඒ අනුව බ්‍රිතාන්‍ය රජයද , ස්කොට්ලන්තයේ නායකත්වය අනුගමනය කළ යුතු අතර සියලු පාසල් හා විද්‍යාල සඳහා නොමිලේ සනීපාරක්ෂක නිෂ්පාදන ලබා දිය යුතුය යන යොජනාව කාන්තා සංගම් මගින්රජයට යෝජනා කෙරෙනවා. අත්‍ය අවශ්‍ය සනීපාරක්ෂක ද්‍රව්‍ය ලබාගත නොහැකි ආර්ථික අපහසුතාවලින් පෙලෙන කාන්තාවන් සඳහාත් නොමිලේ ලබාදිය යුතුයැයි ඔවුන් තව දුරටත් යෝජනා කරනවා.
            කාන්තා පුණ්‍යායතන බ්‍රිතාන්‍යයේ සනීපාරක්ෂක නිෂ්පාදන සඳහා වන 5% බද්දෙන් සනීපාරක්ෂක තුවා ඉවත් කරන ලෙස ඉල්ලීමක් කලද ඒවා සනීපාරක්ෂක භාණ්ඩ “සුඛෝපභෝගී, අත්‍යවශ්‍ය නොවන” නිෂ්පාදන ලෙස වර්ග කළ යුතු බවට යුරෝපා සංගමයේ නීතිරීති නිසා බ්‍රිතාන්‍ය රජයට එය ඉවත් කරන්නට නොහැකිවෙනවා. සනීපාරක්ෂක නිෂ්පාදන අලෙවියෙන් උපයා ගන්නා ඩොලර් මිලියන 15 ක බදු මුදල් කාන්තාවන්ගේ පුණ්‍යායතන සඳහා වියදම් කරන බව 2015 දී එවකට බ්‍රිතාන්‍ය චාන්සලර් ලෙස කටයුතු කළ ජෝර්ජ් ඔස්බෝන් ප්‍රකාශ කර තිබුනා. 
සනීපාරක්ෂක නිෂ්පාදන සඳහා සියයට 5 ක බද්ද ආවරණය කිරීමට ටෙස්කෝ වැනි සුපිරි වෙළඳසැල් දාමයන් පසුගිය වසරේදී තීරණය කළහ. අනෙකුත් සැපයුම්කරුවන් බදු අවලංගු කිරීම සඳහා නිෂ්පාදන සිය ගණනක මිල අඩු කළහ.මේ පිළිබඳව අවධානය යොමු කිරීම සඳහා බ්‍රිතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තුවේ ස්කොට්ලන්ත සාමාජිකයෙකු වන ඩැනියෙල් රෝව්ලි, ජුනි මාසයේ දී පාර්ලිමේන්තුවේ විවාදයකට හිතාමතාම ප්‍රමාද වී පැමිණියාය. එයට සමාව අයැද සිටින ගමන් ඇගේ ඔසප් දින නිසා පමා වූ බවත් ඇයට ඒ සඳහා යුරෝ 25 ක් මසකට වැයවෙන බවත් පවසා තිබුනි.
         ඒත් එක්කම 2020 සිට සිසුන්ට එංගලන්තයේ සියලුම ප්‍රාථමික පාසල්වල නොමිලේ සනීපාරක්ෂක නිෂ්පාදන ලබා ගත හැකි වනු ඇතැයි රජය  නිවේදනය කරනවා. 
එය ඒසේ වද්දී ලංකාවේ ජනාධිපති අපේක්ෂකයෙක් කාන්තාවන් සඳහා සනීපාරක්ෂක තුවා නොමිලේ දෙන බවට කරන ප්‍රකාශයක් සමග අපේ රටේ කාන්තාවන් සහ පුරුෂයින් කොටසක් නැට්ට ගිනිගත් හනුමා මෙන් කලබල වී හැසිරෙමින් එය විහිළුවක් කොටගෙන සිටිනවා දැකීමත් දුකක්. 
   තමන්ගේ විරුද්ධ ලිංගිකයා මාසෙකට වරක් පෙළෙන අපහසුතාවය වටහාගන්නට නොහැකිව එයට හිනාවෙන සහ අපෝ මොන ලැජ්ජාවක්ද මේ කියලා  කියාගන්නා කාන්තාවන් කොටසකුත් සිටීම ඇත්තටම අපි  අපි ගැනම දුක්විය යුතු කාරණාවක්. කාන්තාවකගේ ශරීරයේ සිදුවන ස්වභාවික ක්‍රියාවලියක් මේ තරම් ලැජ්ජාවක් උනේ කොහොමද? ඇයි මේ ගැන කතා කරන්න මේ තරම් බිය. කඩයකට ගිහින් තුවා පැකට්ටුවක් කට ඇරලා ඉල්ලන්න ලැජ්ජා වෙන කාන්තාවන් සහ හැමෝගෙන්ම එය සැඟවිය යුතු දෙයක් සේ සලකා පත්තර කොළ හොයමින් දුවන වෙළඳ සැල් හිමියන් ඉන්නා රටක මෙවගේ මාතෘකාවක් ප්‍රසිද්ධ වේදිකාවක කියද්දී මෙවැනි ප්‍රතිචාර ලැබීම පුදුමයකුත් නෙමේ.
   ආර්ථිකව සහ සමාජීය වශයෙන් දියුණු රටවල් හැම අතින්ම ඉදිරියට යද්දී සංස්කෘතියකට මුවා වී අපි තව තවත් ගෝත්‍රික යුගයකට යමු. 

Friday, October 25, 2019

Breast Cancer Awareness Month




🎀කාන්තාවන් තුළ බහුලව දක්නට ලැබෙන පිළිකාව පියයුරු පිළිකා වේ.
🎀කාන්තාවන් අට දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුට පියයුරු පිළිකා ඇති බවට හඳුනාගෙන ඇත.
🎀කාන්තාවන් තුළ බහුලව දක්නට ලැබුණද පියයුරු පිළිකා පිරිමින්ටද වැළඳීමට ඉඩ ඇත.
🎀පියයුරු පිළිකා ඇතිවීමේ අවදානම අවම කිරීම සඳහා: නියමිත බර පවත්වාගෙන යාම නිසි පරිදි ව්යායාම කිරීම සහ මත් පැන් වලින් වැලකීම වැදගත් වේ.

Friday, October 18, 2019

තුර්කි යෝගට්


ඕනෑම සාම්ප්‍රදායික තුර්කි කෑම මේසයක යෝගට්  හෝ යෝගට් මිශ්‍රකර සාදන ලද ආහාරයක් අනිවාර්යෙන්ම ඇත. වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ තුර්කි කෑම මේසයක යෝගට් අනිවාර්ය අංගයකි. යෝගට් අතුරුපසක්, සරල ආහාරයක් හෝ ආහාර රස ගැන්වීමට භාවිතයට ගනී. ජලය හෝ මිනරල් ජලය, යෝගට් හා ලුණු මිශ්‍ර කර සාදන තුර්කියේ ජනප්‍රිය පානයක් වන "අයිරාන්" මෙන්ම,  ඝනත්වය වැඩි කිරීමට යෝගට් මිශ්‍ර කර සාදන සුප්, රසකැවිලි වැනිදේ සඳහා යෝගට් බහුලව භාවිතා කරයි. එමෙන්ම යෝගට් වලට තුර්කි ජනයා ප්‍රිය කරන තවත් කාරණයක් වන්නේ "යෝගට්" යන වචනය පැරණි තුර්කි වචනයකින් බිඳී ආවක් නිසාය.


අයිරාන්
                       මීට වසර දහසකට පමණ පෙර යෝගට් සෑදූ මුල්ම ජන කොටස වන්නේද තුර්කි ජාතිකයින්ය. එකල තුර්කි ජාතිකයින් සංචාරක ජීවිතයක් ගත කළ අතර ඔවුන්ගේ දිගු ගමන් වලදී ආහාර සුරක්ෂිතභාවය ඉතාම වැදගත් කාරණාවක් විය. ඔවුන් ආහාර ආරක්ෂාකර ගැනීම සඳහා ක්‍රම රාශියක් සකස්කර තිබුණි. කිරි යෝගට් බවට පත් කිරීම ඉන් එක් ක්‍රමයකි.
                  හොඳම හා ගුණාත්මක යෝගට් නිෂ්පාදනය කරණු ලබන්නේ ගව හා බැටළු කිරි වලිනි. මෙම සතුන්ගෙන් සාදන කිරි නිෂ්පාදන තුර්කියේම නව නිපැයුම් වීම පුදුමයට කාරණයක් නොවන්නේ ගවයින් හා බැටළුවන් ඇතිකිරීමේ මූලාරම්භකයින් අතර තුර්කීන් ප්‍රධාන වන බැවිනි.
                          කිරි යෝගට් බවට පරිවර්තනය කිරීම ලැක්ටික් අම්ල නිපදවන ක්ෂුද්‍ර ජීවීන්ගේ කාර්යයකි. යෝගට් යනු මූලික වශයෙන් කැටි ගැසුණු කිරි වන අතර යෝගට් යීස්ට් වල බලපෑමෙන් කිරි ලැක්ටෝස් අර්ධ වශයෙන් ලැක්ටික් අම්ලය බවට පරිවර්තනය වේ. යෝගට් නිෂ්පාදනයේදී පළමුව යෝගට් උණු කරනු ලැබේ. උණු කල කිරි, ඇඟිල්ල දැමූ විට පිලිස්සේන්නේ නැති මට්ටමට ආ විට කලින් නිපදවූ යෝගට් හැඳි දෙකක් එකතු කරණු ලැබේ. ඉන් පසුව එය හොඳින් වසා කාමර උෂ්ණත්වයේ පැය 5-6 පමණ තැබීමෙන් යෝගට් සෑදේ.
           නිෂ්පාදන ක්‍රමය අනුව යෝගට් කාණ්ඩ තුනක් යටතේ වර්ග කළ හැකිය. ඉහත දක්වා ඇති සාමාන්‍ය යෝගට් වලට අමතරව, සිලිවරි (silivri) යෝගට් සහ යොදය ඉවත් කල (strained) කළ යෝගට් ද ඇත.
          සිලිවිරි වර්ගයේ යෝගට් නිපදවනු ලබන්නේ බැටළු කිරි වලින් පමනි. මෙම යෝගට් රසවත් මෙන්ම ඝනකම් ක්‍රීම් ගතියෙන් යුක්තය. පළමුව බැටළු කිරි විශාල කටාරම් වල උණු කරණු ලැබේ. ඉන්පසු  බඳුන් වලට වක් කරණු ලැබේ. දැවෙන ගල් අඟුරු මත මෙම බඳුන් තබනු ලැබේ. ඉන්පසු ඒවා මිදී ක්‍රීම් බවට පත්වූ විට සිසිල් වීමට තබනු ලැබේ. ඉන්පසු සිලින්ජරයක් ආදාරයෙන් භාජනවලට යෝගට් යීස්ට් එන්නත් කරණු ලබයි. මේවා ඝනකමැති ලී පියන් වලින් ආවරණය කර පැය 5-6 තැබූ විට යෝගට් බවට පත්වේ.
 යොදය ඉවත් කල (strained) කරන ලද යෝගට් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා එකම ආරම්භක ක්රියා පටිපාටි අනුගමනය කරනු ලැබේ. එහිදී උඩින් මිදෙන ක්‍රීම් ගතිය ඉවත් කොට ඉතුරු කොටස වියන ලද, තුනී බෑග් වලට දමා දිය බේරෙන්නට එල්ලා තබයි. ඉන්පසු ටින් කරනු ලැබේ. ඒවායේ විටමින් බී අඩංගු නොවේ.
ශීතකරණයක් තුළ යෝගට් නොමැති නිවසක් තුර්කියේ සොයාගත නොහැක. යෝගට් සෞඛ්‍ය සම්පන්න ආහාරයක් මෙන්ම ඉන් විෂ නසන බවද තුර්කි ජාතිකයන් විශ්වාස කරයි. යෝගට් සිහිනෙන් දැකීමෙන් දීර්ඝායුෂ ලැබෙන බව ඔවුන් විශ්වාස කරයි.
පැරණි යෝගට් වෙළෙන්දෙක්

Wednesday, October 16, 2019

ප්පත්කම තුරන් කිරීමේ ජාත්‍යන්තර දිනය


දුප්පත්කම තුරන් කිරීමේ ජාත්යන්තර දිනය
ඔක්තෝබර් 17
👨‍👩‍👧‍👦2019 තේමාව: දරිද්රතාවය තුරන් කිරීම සඳහා ළමුන්, ඔවුන්ගේ පවුල් සහ ප්රජාවන් සවිබල ගැන්වීම සඳහා එක්ව ක්රියා කිරීම.
👨‍👩‍👧‍👦මෙම වසර 1989 නොවැම්බර් 20 වන දින ළමා අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ සම්මුතිය (UNCRC) සම්මත කර 30 වන සංවත්සරය සනිටුහන් කරයි.
👨‍👩‍👧‍👦විශේෂයෙන්, දරුවාගේ ශාරීරික, මානසික, අධ්යාත්මික, සදාචාරාත්මක හා සමාජ සංවර්ධනය සඳහා ප්රමාණවත් ජීවන තත්වයක් සඳහා සෑම දරුවෙකුටම ඇති අයිතිය සම්මුතිය විසින් පිළිගනී.
👨‍👩‍👧‍👦දරිද්රතාවය හේතුවෙන් දරුවන්ගේ සංවර්ධනය හීන කරන අතර අනෙක් අතට වැඩිහිටි වියේදී අඩු ආදායමක් සහ පිරිහුණු සෞඛ්යයක් ඇති වීමට හේතු වේ.
👨‍👩‍👧‍👦ළමා දරිද්රතාවය දරුවන්ගේ මානව හිමිකම් ප්රතික්ෂේප කිරීමක් ලෙස හඳුනාගත් විට, වගකීම් සහ බලය ඇති පුද්ගලයින් දරුවන්ගේ අයිතිවාසිකම් ප්රවර්ධනය කිරීමට, ආරක්ෂා කිරීමට සහ ඉටු කිරීමට නීත්යානුකූලව බැඳී සිටී.
👨‍👩‍👧‍👦සියල්ලටම වඩා ගැහැණු දරුවන් විඳින අපහසුතා වටහාගෙන ඒවාට පිළියම් යෙදීම අනිවාර්යෙන්ම කළ යුතුය.
සමාජ මාධ්ය ජාල හරහා #EndPoverty නම් හැෂ් ටැගය භාවිතා කරමින්දිළිඳුකම තුරන් කිරීමේ සටනට එක් වූ ලොව පුරා සිටින පුද්ගලයින් සමඟ සම්බන්ධ වීමට ,ක්රියාමාර්ග සඳහා වන කැඳවීම ප්රවර්ධනය කිරීමට ඔබට හැකිය.

Tuesday, October 15, 2019

තුර්කි බෝසා



බෝසා යනු පැසුණු බීම වර්ගයක් වන අතර 4 වන සියවස දක්වා දිවෙන තුර්කියේ පැරණිතම පානයකි. ශීත සෘතුවේ දී බෝසා ප්රධාන වශයෙන් පානය කරන අතර දැන් සුලභව දක්නට නොලැබුණත්,බෝසා අලෙවිකරුවන් සීතල ශීත වීදිවල ඇවිදිමින් “බෝසා” යනුවෙන් කෑගසනු ඔබට තවමත් ඇසෙනු ඇත. සුපිරි වෙළඳසැල්වල සහ වෙළඳ කුටිවල විකිණීමට ඇති විවිධ වෙළඳ නාම බෝසා ද ඔබට පෙනෙනු ඇත.
බෝසා තුර්කියේ පමණක් නොව, ඇල්බේනියාව, බොස්නියාව සහ හර්සගොවිනා, බල්ගේරියාව, කසකස්තානය, කිර්ගිස්තානය, ලිතුවේනියාව, මැසිඩෝනියාව, මොන්ටිනිග්රෝ, පෝලන්තය, රුමේනියාව, සර්බියාව සහ යුක්රේනය යන රටවල විවිධ වර්ගවල බෝසා වර්ගද ඇත.
තුර්කි බෝසා තිරිඟු ,ඩුරම්, ජලය, සීනි, බැදපු කඩල සහ කුරුඳු වලින් සාදා ඇත. එය විටමින් සහ කාබෝහයිඩ්රේට් වලින් පොහොසත් ය. බෝසා ඇති විටමින් සමහරක් කැල්සියම්, යකඩ, නියාසින්, පොස්පරස්, රයිබොෆ්ලැවින්, තයමින් සහ සින්ක් ය.
බෝසා වලින් කුස පිරීම සහ උණුසුම් වීම සිදු වන අතර මේ නිසා සහ පානයෙහි පෝෂණ ගුණය නිසා ඔටෝමාන් හමුදාවට බොසා ලබා දුන් බව පැවසේ.
17 වන සියවස දක්වා තුර්කි බොසා හි 1% ඇල්කොහොල් අන්තර්ගතයක් තිබුණි. 17 වන සියවසේදී ඉV වන සුල්තාන් මෙහමඩ් මත්පැන් තහනම් කළේය. මෙම තහනමට බෝසා ද ඇතුළත් විය. 17 වන දින තහනමට පෙර ඉස්තාන්බුල්හි බොසා සාප්පු 300 ක් පමණ තිබුණි. 1000 පමණ රැකියාව අහිමි විය.
19 වන සියවසේදී ඇල්බේනියාවේ සිට ඇල්කොහොල් රහිත වර්ගයක් ඔටෝමාන් මාළිගාවල ජනප්රිය වූ අතර බෝසා යළිත් සමාජයේ ජනප්රිය විය. තුර්කියේ වර්තමානයේ ඇත්තේද මෙම වර්ගයයි.
තුර්කියේ පැරණිතම බෝසා සාප්පුව 1876 දී ආරම්භ කරන ලද්දේ හසී ඉබ්රාහිම් සහ හසී සාදික් සහෝදරයන් විසිනි. ඔවුන් වීෆා බෝසා නිර්මාණය කළ අතර එය බෝසා හි පැරණි වර්ගයට වඩා උකු ගතියෙන් වැඩිය. මෙම වැඩිය. බෝසා මිලට් වලින් සාදා ඇති අතර එය තම්බා පසුව ජලය සහ සීනි එකතු කරයි. ඔබට තවමත් ඉස්තාන්බුල්හි වීෆා හි වීෆා බොසාසි වෙත ගොස් ඔවුන්ගේ සුප්රසිද්ධ, මුනුබුරු මිනිබිරියන් විසින් සාදන ලද මෙම සුප්රසිද්ධ බෝසා පානය කළ හැකිය.


සමහර බෝසා හි අඩු ඇල්කොහොල් අන්තර්ගතය නිසා බෝසා සමහර විට බෝසා බියර් ලෙස ද හැඳින්වේ. බෝසා සෑදීම සඳහා අවම වශයෙන් දින 4 ක් ගත වේ. තුර්කිය අවට බොහෝ වෙළඳසැල් වලින් බෝසා ලබා ගත හැකි අතර ඔබට එය එක්සත් රාජධානියේ සහ එක්සත් ජනපදයේ තුර්කි සාප්පු වල හෝ අන්තර්ජාලය හරහා සොයාගත හැකිය.

Monday, October 14, 2019

ඈත දුර ඈත


පසුගිය වසරේ දැසැම්බරයේ සිට ගන්නට පෙරුමු පිරූ, මා යන එකම අවස්ථාවකදීවත් පොත් සාප්පුව නොතිබූ "ඈත දුර ඈත" පොත් ප්රදර්ශනයේදී හමුවුනි.
ගංගා නිරෝෂණී සුදුවැලිකන්ද මහත්මියගේ "සුවඳ තොටු පොළ" හරහා දෙතුන් වතාවක්ම හොං කොං දේශය පුරා සංචාරය කල මට "ඈත දුර ඈත" හරහා හොංකොං ජීවිත වලට එබෙන්නට ඉඩ ලැබුනි.
වසර එකොළහක් පුරා එකට ජීවත් වූ පෙම්වතා වංචාවෙන් වෙනත් කාන්තාවක් හා ගිය පසු ඇතිවන මානසික අපහසුතාවය කොතරම්දැයි නමක් සඳහන් නොවන කතා නායිකාව හරහා අත්විඳින්නට ලැබුනි. මිනිසුන් කාර්යබහුල වන්නට වන්නට ඔවුන්ගේ ජීවිත පීඩනයට ලක්වන අතර සිය පවුල හිතවතුන් සමග හිතවත් කම් පවත්වා ගනිමින් ජීවිතය ගෙනයාම පහසු නැත. එයින් මිදීමට සංගීතය, සමාජ ශාලා මෙන්ම තාවකාලික සම්භන්දතාද බොහෝ දෙනා ඉවහල් කරගනී. එම සංස්කෘතිය ලංකාවට තවමත් නුහුරු වුවද නැතුවාද නොවේ.
ඇය බොහෝ ශක්තිමත්ය. ඇගේ රැකියාවේ උපරිමයටම ගොස් ඇත. ආර්ථිකව ශක්තිමත්ය. සැබවින්ම ඇය ශක්තිමත් ගැහැණියකි. එහෙත් පෙම්වතා හැරයාමෙන් පසු පිරිමින් සමග ස්ථිර සබඳතාවයකට යන්නට ඇයට හිත් නොදෙන්නේ ඔවුන්ගේ ගතිගුණ නිසාම විය යුතුය. ඇයව වර්ණනා කිරීමෙන් හෝ ඇයට වඩාත් ලංවීමට උත්සාහ කිරීමෙන් හෝ ඇයට ගොඩක් ආදරය කරනවග සමීප වග පැවසීමෙන් හෝ ඇගේ හිත දිනාගත නොහැක. එය බහුතරයක් ගැහැණුන්ගේ ස්වභාවයයි. ඔවුන් පිරිමියෙකුගෙන් බලාපොරොත්තු වන්නේ කුමක්දැයි පිරිමින් වටහා ගන්නේ නැත.
අපේක්ෂා නොකළ අවසානයකට ප්රීතිමත් අවසානයකට ඇය අපව ගෙනයයි. ඒ වගේම මෙහි Food Imagery සිංහල වචනය ආහාර නිරූපණයට (හරිද මන්දා) මා බොහෝ කැමැත්තෙමි. බොහොමයක් ආහාර අපට ආගන්තුක නිසා ගූගල් සහය යොදා සොයා බලන්නට සිත්විය. බොහෝ කැමැත්තෙන් කියවූ පොතක් බව නොකියාම බැරිය.🥰🥰🥰

රත් වරලැති ලිය

                              

         තුර්කියේ ප්‍රේමය හා පළිගැනීම පිළිබඳ සමකාලීන කතන්දරයක් මුල් බැසගෙන ඇත්තේ පැට්‍රිසයිඩ් හා මිනීමැරීම් පිළිබඳ පුරාණ මිථ්‍යා මතවලිනි. නොබෙල් ත්‍යාගලාභී ඔර්හාන් පමුක් සිය 10 වන  නවකතාව වන රත් වරලැති ළිය තුළ ඒත්තු ගන්වන්නට උත්සාහ ගන්නේ ඒ පිළිබඳව විය යුතුය. ආධිපත්‍යය සහ තරඟකාරී මිථ්‍යාවන් දෙක පැමිණෙන්නේ පුරාණ ග්‍රීසියෙන් සහ පර්සියාවෙන් ය. (අද ග්‍රීසිය සහ ඉරානය තුර්කියේ බටහිර හා නැගෙනහිර අසල්වැසි රටවල් ය) පුතා නොදැනුවත්වම පියා මරා දමන සොෆොක්ලීස්ගේ ඊඩිපස් රෙක්ස් හි ඊඩිපල් මිථ්‍යාව සහ ෆර්ඩොව්සිගේ ෂහ්නාමේහි රොස්ටම් සහ සොහ්රාබ්ගේ පුරාවෘත්තය , පියා නොදැනුවත්වම පුතා මරා දමයි.                                             සම්ප්‍රදාය හා නූතනත්වය, නැගෙනහිර / බටහිර ගැටුම, ඉස්ලාම් සහ ලෞකිකවාදය සහ සමාජවාදය හා ධනවාදය පිළිබඳ පරම්පරාගත උපමා ලෙස මිථ්‍යාවන් කියවිය හැකිය.නමුත් රත් වරලැති ලිය, එය පියා සහ පුතු අතර ගැටුමක පැටලී සිටියද, කාන්තාවකගේ කතාවක් යැයි මට සිතේ.
                 ඊඩිපස් වැනි චරිත  “පියවරුන්ට” එරෙහිව අරගල කරයි, පමුක් ඔවුන් පරාජය කර  සාහිත්‍ය කෘතියක් නිර්මාණය කරයි. කෙසේ වෙතත්, සාම්ප්‍රදායික (ඔටෝමාන්-ඉස්ලාමීය) පියාගේ අවතාරය ලෞකික නූතන පුත්‍රයා සහ ප්‍රධාන චරිතය අතර හොල්මන් කරයි.
            රත් වරලැති ලිය කොටස් තුනකට වෙන් කර ඇත. ඉස්ලාමීය පියා (මහමුට් / පළමු කොටස), ලෞකික පුත්‍රයා (ජෙම් / දෙවන කොටස) සහ ස්ත්‍රීවාදී කාන්තාව (ගොල්චිහාන් / තුන්වන කොටස).
                     පළමුවන කොටස 1980 දශකයේ දී නව යොවුන් වියේ ප්‍රධාන චරිතයක් වන ජෙම් ගේ අත්දැකීම් විස්තර කරයි. ඔහු අන්ගරෙන් නගරයේ ළිං කැණීම් කරන්නෙකුගේ සහයකයෙකු ලෙස කටයුතු කරයි. ළිං කණින්නා මහමුට්, ජෙම් ට පියෙකු ලෙස කටයුතු කරයි. මහන්සි වී වැඩ කොට විවේක ගන්නා විට කුරානයේ කතා කියා දෙයි. මේ අතර රතු වර්ණයෙන් කෙස් වර්ණ ගැන්වූ කාන්තාවක් ජෙම් ගේ සිත පැහැරගනී. රතු හිසකෙස් ඇති කාන්තාව  සංචාරක නාට්‍ය කණ්ඩායමක ලිබර්ටයින් සාමාජිකාවක් වන අතර, ඔහුට වඩා වැඩිමහල් ඇය සමග ජෙම් යහන්ගත වෙයි. 
                ළිඳ කැනීමේදී වැරදීමකින් බාල්දිය ළිඳට වැටීමෙන් ළිඳ තුල සිටි මහමුට් බාස්සුන්නැහේ මිය ගියා යැයි සිතා ජෙම් පැන යයි. එම සිදුවීම සහ රතු කෙස් ඇති කාන්තාව ඔහුගේ ඉදිරි ජීවිතයේ වරදකාරී හැඟීම් ඇති කරයි.
      දෙවන කොටස 1986 සිට 2000 දශකයේ මැද භාගය දක්වා ඉස්තාන්බුල්හිදී ලේඛකයෙකු වීමට ප්‍රථමයෙන් අපේක්ෂා කරන  ජෙම් ඔහු භූ විද්‍යා ඉංජිනේරුවෙකු හා කොන්ත්‍රාත්කරුවෙකු මෙන්ම නූතනත්වයේ සාර්ථක, ව්‍යාපාරිකයෙකු බවට පත්වේ. ඔහුට හා බිරිඳට දරුවන් නොලැබේ. ඔවුන් එක්ව රොස්ටම් / සොහ්රාබ් සහ ඊඩිපස්ගේ නැගෙනහිර හා බටහිර මිථ්‍යාවන් කෙරෙහි අනවශ්‍ය ලෙස උනන්දු වෙති. ඔවුන්ගේ ඒකාබද්ධ ඉදිකිරීම් සමාගම සොහ්රාබ් ලෙස නම් කරන තරමට මෙම උනන්දුව දුර යයි.
              විප්ලවීය රතු හිසකෙස් නිළිය විසින් ඔහුට පුතෙකු සිටින බව නීතීඥයෙකු මාර්ගයෙන් දැනුම් දෙයි. ඩි.එන්.ඒ පරීක්ෂණයකින් එය සනාථ වේ. සමාගම ඇන්ගර්හි දේපළ මිලදී ගැනීමකට සූදානම් වේ. එම අවස්ථාවේ රතු කෙස් ඇති කාන්තාව පිය පුතු හා කතා කරන්නට අවස්ථාවක් සලසා දේ. පියා සහ පුතා ඉන් වසර තිහකට පෙර හාරන ලද ළිං ගැට්ටේ සිට පොරබදයි. 
       රතු හිසකෙස් ඇති කාන්තාව වන ගොල්චිහාන් තුන්වන කොටස විස්තර කරයි.පෙනෙන විදිහට, මෙය පියාගේ පුතුගේ තේමාවන් ගවේෂණය කරන නවකතාවකි. නඩු විභාගය විභාග වෙමින් පවතින එන්වර් (පුතා) අත්අඩංගුවට ගෙන තිබේ. ඔහුගේ නිර්දෝෂීභාවයට සාක්ෂියක් ලෙස අප කියවන නවකතාව ලිවීමට ගොල්චිහාන් ඔහුව දිරිමත් කරයි.
රතු හිසකෙස් ඇති කාන්තාව තුළ නිරූපණය කරන්නේ කුමන ආකාරයේ කාන්තා නියෝජනයක්ද? ගොල්චිහාන් මුලින්ම  නව යොවුන් වියේ ආශාව හා පසුව ශෝකයට පත්වන මවක් වශයෙන් හඳුන්වා දේ.  එමෙන්ම ඇය ජෙම්ගේ පියාගේ පැරණි පෙම්වතියද වේ. ඒ අනුව ඇයද පියා සහ පුතු සමග දැන දැනම යහන්ගත වේ. වේදිකාවේ ඇයගේ නිරූපණයන් ඊඩිපස්ගේ මව ජොකාස්ටා වේවා, රොස්ටාම්ගේ බිරිඳ ටහ්මිනේගේ වේවා, හෝ සාමාන්‍ය තුර්කි ගෘහණියක් වේවා. නවකතාව තුළ රතු හිසකෙස් ඇති කාන්තාවක්  බලවේගයක් ලෙස ඉස්මතු කරයි. ජෙම්ගේ පියා, මාස්ටර් මහමුට් සහ සෙම් ඇතුළු පිරිමින් සියල්ලන්ම මියයතත්, ප්‍රධාන කාන්තා චරිත දෙක (අයේශ් සහ ගොල්චිහාන්) පිළිවෙලින් විවාහය සහ මාතෘත්වය යන බැඳීම් හරහා සොහ්රාබ් සමාගමේ හිමිකාරිත්වය උරුම කර ගනී. මේ අනුව රතු හිසකෙස් ඇති කාන්තාව තුර්කියේ කාන්තාවන්ගේ දුක්ඛිත තත්වය නිරූපනය කරයි.
                 මෙම නව කතාව කියවා අවසානයේ මම වටහා ගත් අයුරින් මෙම  සමාලෝචනය ලියු අතර  සංකීර්ණ පොතක් හෙයින් කියවූ අනෙකුත් අය මෙය කෙසේ වැළඳ ගත්තාදැයි නොදනිමි. කියවා අවසන බොහෝ දේ සිතන්නට සහ තුර්කි පෞරාණික කතා ගැන වැඩි දුරටත් හොයන්නට මා පෙළඹවූ පොතකි. සංකීර්ණ නිසා ඇතමෙකුට නිරස විය හැක. එහෙත් මම නම් රස වින්දෙමි. 

Wednesday, October 9, 2019

ලෝක මානසික සෞඛ්‍ය දිනය


අද ඔක්තෝම්බර් දහය "ලෝක මානසික සෞඛ්‍ය දිනය".
මෙවර තේමාව වනුයේ සිය දිවි නසාගැනීම් වැළැක්වීමයි.සියදිවි නසාගැනීමේ හැසිරීම මානව ඉතිහාසය පුරාම පැවතුනද, සංකීර්ණ සාධක කිහිපයක් හේතුවෙන් එය ලෝකයේ සෑම ප්‍රදේශයකම ක්‍රමයෙන් ඉහළ ගොස් ඇති අතර පසුගිය දශක කිහිපය තුළ භයානක සංඛ්‍යානමය මට්ටම් කරා ළඟා වී තිබේ.
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය වසර ගණනාවක් තිස්සේ සියදිවි නසාගැනීම් ප්‍රමුඛතා ප්‍රශ්නයක් බවට පත් කර ඇති අතර, එය දශක ගණනාවක් තිස්සේ බොහෝ අධ්‍යයන ක්ෂේත්‍රයන්ගේ උනන්දුව ආකර්ෂණය කර ඇති මාතෘකාවක් බවට පත්ව තිබේ.
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයට අනුව, වසරකට පුද්ගලයන් 800,000 කට වඩා සියදිවි නසාගැනීම් නිසා මිය යන අතර ඉන් බහුතරය අවුරුදු පහළොවක් හෝ විසි නවයක් වයසැති පුද්ගලයින් බව තහවුරු කරගෙන ඇත.
සියදිවි නසාගැනීමේ හැසිරීම් ප්‍රදර්ශනය කරන්නේ වැඩිහිටියන් පමණක් බව බොහෝ විට විශ්වාස කෙරෙන නමුත් ප්‍රචණ්ඩත්වය, ලිංගික අපයෝජනය, හිරිහැර කිරීම සහ සයිබර් හිරිහැර කිරීම් හේතුවෙන් බොහෝ ළමයින් හා තරුණයින් මෙවැනි හැසිරීම් දක්වන බව සොයාගෙන ඇත.
සියදිවි නසා ගැනීම යනු ගෝලීය මහජන සෞඛ්‍ය ගැටළුවක් වන අතර සියදිවි නසාගැනීම් වැළැක්වීම සහ මහජනතාවගේ මානසික සෞඛ්‍යය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා උපාය මාර්ග ස්ථාපිත කිරීම අරමුණු කරගත් ප්‍රතිපත්ති හා නියමයන් සැකසීම පිළිබඳ ජාතික සෞඛ්‍ය බලධාරීන්ගේ විශේෂ අවධානයට ලක්විය යුතුය.
සියදිවි නසා ගැනීමකට හේතු වන සංකීර්ණ සාධක ගණනාවක් ඇත.
සියදිවි නසා ගැනීම වැළැක්විය හැකි අතර එබැවින් එය වළක්වා ගත හැකිය. බොහෝ විට, මානසික රෝගවලින් පෙළෙන පුද්ගලයින්ට මානසික සෞඛ්‍ය සේවාවන් සඳහා සහභාගී වීමට අවස්ථා විරලය හෝ ඔවුන් සහ පවුලේ උදවිය ඔවුන් මානසික රෝගයකින් පෙළෙන බවට වටහාගෙන නැත.
බොහෝ සියදිවි නසා ගන්නා පුද්ගලයින් ඔවුන්ගේ අභිප්‍රායන් පිළිබඳ අනතුරු ඇඟවීමේ සංඥා ලබා දේ. සියදිවි නසාගැනීම් වලක්වා ගත හැකි හොඳම ක්‍රමය නම් මෙම අනතුරු ඇඟවීමේ සංඥා හඳුනාගෙන ඒවා හඳුනාගතහොත් ප්‍රතිචාර දැක්විය යුතු ආකාරය දැන ගැනීමයි. මිතුරෙකු හෝ පවුලේ සාමාජිකයෙකු සියදිවි නසා ගැනීමක් යැයි ඔබ විශ්වාස කරන්නේ නම්, විකල්ප පෙන්වා දීම, ඔබ සැලකිලිමත් බව පෙන්වීම සහ වෛද්‍යවරයකු හෝ මනෝ විද්‍යාඥයෙකු සම්බන්ධ කර ගැනීමෙන් සියදිවි නසාගැනීම් වැළැක්වීමේ කාර්යභාරයක් ඉටු කළ හැකිය.
සියදිවි නසා ගැනීම සඳහා ප්‍රධාන අනතුරු ඇඟවීමේ සංඥා අතරට තමාව මරා දැමීම හෝ හානියක් කිරීම, මරණය හෝ මරණය ගැන බොහෝ දේ ලිවීම හෝ ලිවීම සහ සියදිවි නසාගැනීමේ උත්සාහයකදී භාවිතා කළ හැකි ආයුධ සහ මත්ද්‍රව්‍ය වැනි දේ ළඟ තබා ගැනීම ආදිය වේ. පුද්ගලයාට මානසික අවපීඩනය හෝ බයිපෝල අක්‍රමිකතාව වැනි මානසික ආබාධයක් තිබේ නම්, මත්පැන් මත යැපීමෙන් පීඩා විඳින්නේ නම්, මීට පෙර සියදිවි නසා ගැනීමට උත්සාහ කර තිබේ නම් හෝ සියදිවි නසාගැනීමේ පවුල් ඉතිහාසයක් තිබේ නම් මෙම සංඥා ඊටත් වඩා භයානක ය.
සිය දිවි නසා ගැනීමේ සිතුවිලි සහ හැඟීම් ගැන මිතුරෙකු හෝ පවුලේ සාමාජිකයෙකු සමඟ කතා කිරීම ඕනෑම කෙනෙකුට අතිශයින් දුෂ්කර විය හැකිය. යමෙකු සියදිවි නසා ගන්නේ දැයි ඔබට විශ්වාස නැත්නම්, සොයා ගැනීමට ඇති හොඳම ක්‍රමය විමසීමයි. ඔබ සැලකිලිමත් බව පෙන්වීමෙන් ඔබට පුද්ගලයෙකු සියදිවි නසා ගත නොහැක. ඇත්ත වශයෙන්ම, සියදිවි නසා ගන්නා පුද්ගලයෙකුට ඔහුගේ හෝ ඇයගේ හැඟීම් ප්‍රකාශ කිරීමට අවස්ථාවක් ලබා දීමෙන් තනිකමෙන් සහ නිෂේධාත්මක හැඟීම්වලින් සහනයක් ලබා ගත හැකි අතර සියදිවි නසාගැනීමේ උත්සාහයක් වළක්වා ගත හැකිය.
තොරතුරු සහ මූලාශ්‍ර අන්තර්ජාලයෙනි

Wednesday, October 2, 2019

වර්ජන


ඔයාලට කියන්න යාළුවනේ ස්ටේෂන් මාස්ටර් ලා එයාලගේ ඔෆීස් ඉබ්බො දාලා සීල් කරලා ගිහින්. රෑ උනාම ලයිට් දාන්න ක්රමයක් නැති නිසා ස්ටේෂන් එක අඳුරේ. හවසට කෝච්චි හතරක් යනවනේ ප්රධාන මාර්ගයේ. ඊයෙ ඉතින් මාත් ආසාවටත් එක්ක කෝච්චියෙ ගියා.😁😁(ආසාවට නෙමේ ඉතින් බස් 3-4 යන ගමනක් පහුගිය ටිකේ ගියේ) කාලෙකින් යන්නත් බැරි උනානේ. පල්ලෙවෙලින් බහින්න බලනකොට තමයි තරු පෙනුනේ. කරුවලට ෆ්ලැට් ෆෝම් එක පේන්නෙ නැහැ. මේ දවස් වල කෝච්චිවල යන අය එකිනෙකාට උදව් කරගන්න නිසා ඉතින් ෆෝන් වල ආලෝකයේ පිහිටෙන් රේල් පාරට නොවැටී බිමට බැහැ ගත්තා.
මොනවා උනත් ඔය වර්ජකයෝ අසමත්. මිනිස්සු දිනුම්. අමාරුවෙන් හරි මිනිස්සු ගෙවල් වල ඉන්නෙ නැතුව වැඩට ගියා. දුම්රිරිය දෙපාර්තමේන්තුවට පාඩුව දිනකට මිලියන 17ක් කියලා පත්තරේ තිබුනා.
ගොඩක් වෙලාවට පොඩි එවුන්ට අම්මා තාත්තා හවස ගේන රස කැවිල්ල නැතුව යන්න ඇති. ලෝක ළමා දිනේට තෑග්ගක් ලැබෙන්න නැතුව ඇති. කොහේවත් එක්කන් යන්නත් බැරිවෙයි. බස් ත්රීවීල් වලට වැඩිපුර වියදමක් යනවනේ. කමක් නෑ දුම්රිය දෙපාර්තුමේන්තුවේ වර්ජනය කරපු උදවිය එයාලගේ වැටුප් වැඩිකරගෙන එයාලගේ දරු පවුල් සතුටෙන් තියයිනෙ. අනුන්ට හෙන ගහලා ගියත් අපට මොකද? අපිට හරියනවා නම්. ඔහොම යන්...